Đổng Toàn Khánh nói:

- Bí thư Khâu, cái gọi là kinh tế thị trường và kinh tế có kế hoạch cũng không hoàn toàn mâu thuẫn. Nhiều khi, giữa hai cái có mối liên hệ rất sâu sắc. Muốn đi con đường kinh tế thị trường, chính quyền không thể xử lý hết thảy. Nhưng không phải nói chính phủ hoàn toàn buông tay mặc kệ, hết thảy đều đẩy cho thị trường. Hơn nữa, khi vừa mới bắt đầu, rất nhiều dân chúng đối với quy luật thị trường vẫn chưa hiểu rõ hết, và nhất định phải có chính phủ quản lý và dẫn đường. Nông nghiệp và ngư nghiệp trước mắt là sản nghiệp cơ sở của huyện Vân Hồ, dính đến tám mươi phần trăm dân chúng toàn huyện. Chuyện này nếu muốn làm tốt, chính phủ tuyệt đối không thể không can dự vào. Bởi vì nông hộ và ngư dân đều là lực lượng nhỏ yếu, không có biện pháp tự lực hoàn thành sản nghiệp, thăng cấp thay đổi triều đại, càng thêm không có khả năng đi tìm kiếm tin tức bên ngoài thị trường. Chính phủ thống nhất tiêu thụ, thống nhất thu thập tin tức, thống nhất quản lý hoàn thành thăng cấp thay đổi triều đại.

Khâu Minh Sơn gật đầu nói:

- Việc quân cũng không thể bình thường được. Cũng như sông nước cũng không phải hình thái bình thường.

Vưu Lợi Dân trầm ngâm nói:

- Giáo sư Đổng, Phạm Hồng Vũ, muốn toàn diện phối hợp thay đổi thăng cấp và tiêu thụ sản phẩm nông ngư nghiệp, nếu chỉ ở huyện thành lập một công ty tiêu thụ thì sợ là không đủ.

Phạm Hồng Vũ đáp:

- Khẳng định là không đủ. Từng khu, xã, thị trấn đều phải thành lập cơ cấp hợp tác xã, trực tiếp giao tiếp với quần chúng cơ sở.

Vưu Lợi Dân nói:

- Một cơ cấu như vậy, chúng ta sẽ thành lập một cơ cấu giống như hợp tác xã mua bán?

Phạm Hồng Vũ khẽ lắc đầu;

- Chức năng không giống với. Hợp tác xã mua bán căn bản là từ trên hướng xuống, chủ yếu là tiêu thụ sản phẩm. Việc thu mua sản phẩm nông sản rất cứng ngắc. Định giá chỉ một, phương pháp cũng chỉ một. Thu mua càng thêm chỉ một, rất khó mà phát huy tác dụng.

- Cứ như vậy, chẳng phải là chỉ gia tăng một loại cơ cấu, gia tăng rất nhiều cán bộ thoát ly công việc?

Vưu Lợi Dân rất chân thành hỏi han.

Đội ngũ cán bộ vượt chỉ tiêu, cơ cấp mập mạp, vẫn là vấn đề mà Vưu Lợi Dân chú ý nhất. Mà vấn đề này, theo thời gian trôi qua, chỉ biết trở nên ngày càng nghiêm trọng.

Phạm Hồng Vũ nói:

- Chủ tịch tỉnh, vấn đề này chúng tôi cũng có suy xét qua. Chỉ thêm cơ cấu, không thêm người. Nhân viên của cơ cấu mới đều được điều động từ những ngành khác qua. Ví dụ như hợp tác xã mua bán, Ủy ban kinh tế thương mại, phòng Nông nghiệp, Ngư nghiệp….Biên chế cán bộ công nhân viên hiện tại đã vượt chỉ tiêu, nếu thêm người, nhà nước lại càng thêm gánh nặng.

Vưu Lợi Dân chậm rãi gật đầu.

Khâu Minh Sơn nói:

- Chủ tịch huyện Phạm, ở Vân Hồ thì có lẽ có thể dựa theo những gì cậu nói. Thêm cơ cấu, không thêm người. Nhưng ở các huyện khác, chỉ sợ là không hiểu rõ rồi.

Phạm Hồng Vũ khẽ mỉm cười, nói:

- Bí thư Khâu, tôi tin rằng, ít nhất ở Ngạn Hoa thì có thể làm được.

Chuyện này, mấu chốt là ngay tại thái độ của người quản lý có kiên quyết hay không. Chỉ cần Khâu Minh Sơn vẫn còn đảm nhiệm Bí thư Địa ủy Ngạn Hoa, toàn bộ địa khu Ngạn Hoa có thể đi theo hình thức của ông là điều có thể hiểu.

Vưu Lợi Dân nói:

- Vậy mọi người cứ thử trước. Nếu sự thật chứng minh hữu hiệu thì đến lúc đó sẽ tiến thêm một bước mở rộng. Văn kiện liên quan và biện pháp giám sát nhất định cũng phải đúng chỗ.

Từ thái độ này của Vưu Lợi Dân, có thể thấy được ông ta hoàn toàn chấp nhận sự “lập dị” của Phạm Hồng Vũ ở Vân Hồ. Mặc kệ là cách gì, đều không chút do dự đồng ý cho Phạm Hồng Vũ thử trước.

Huyện thí điểm quả thật nên có đặc quyền như vậy.

- Giáo sư Đổng, mời anh nói lên ý kiến thứ ba đi. Kiện toàn cơ chế bảo vệ xã hội.

Có thể thấy được, đối với lời nói của Đổng Toàn Khánh, Vưu Lợi Dân rất thưởng thức. Đối với những gì mà Đổng Toàn Khánh nói, Vưu Lợi Dân đều nhớ rất rõ ràng.

Đổng Toàn Khánh cũng không vội vã mở miệng, trầm ngâm một lát rồi mới nói:

- Chủ tịch tỉnh Vưu, đây thuần túy chỉ là nghiên cứu thảo luận học thuật. Tôi chỉ là luận sự, cũng không có ý tứ gì khác.

Lời vừa nói ra, mọi người đang ngồi sắc mặt càng trở nên nghiêm túc.

Xem ra, Đổng Toàn Khánh cũng ý thức được vấn đề đang sắp nói tới, có thể sẽ vi phạm “lệnh cấm”, nên không thể không nói trước.

Một lát sau, Vưu Lợi Dân khẽ gật đầu nói:

- Giáo sư Đổng, tôi đã sớm nói qua, đây thuần túy chỉ là bạn bè tụ hội, cá nhân nói chuyện phiếm. Xin Giáo sư Đổng cứ nói.

Đổng toàn khánh gật đầu nói:

- Là như vầy, có liên quan đến đề tài kiện toàn chế độ bảo vệ xã hội, là khi chúng tôi nghiên cứu cải cách chế độ công hữu của huyện Vân Hồ mà đưa ra. Nghe Chủ tịch huyện Phạm nói. Huyện Vân Hồ được quy định là một trong những huyện thí điểm của cải cách chế độ doanh nghiệp nhà nước mà văn bản của tỉnh đã quy định rõ ràng. Cụ thể phương thức cải cách chế độ, Chủ tịch huyện Phạm cũng đã sớm định liệu trước. Chủ tịch huyện Phạm đại tài, muốn những xí nghiệp quốc doanh xoay chuyển thì cũng không khó khăn lắm.

- Có nắm chắc không?

Vưu Lợi Dân liếc nhìn Phạm Hồng Vũ, thản nhiên hỏi.

Phạm Hồng Vũ cười nói:

- Chủ tịch tỉnh, giai đoạn hiện tại, xí nghiệp quốc doanh muốn trở mình thì khó khăn quả thật cũng không lớn. Toàn bộ kinh tế thị trường cả nước cũng còn trong giai đoạn mò mẫm. Ai giành được tiên cơ, ai chiếm cứ một vị trí nhỏ nhoi trên thị trường thì rất khó khăn. Sau khi cải cách chế độ công hữu, những cán bộ bị loại bỏ an trí như thế nào. Vấn đề này khi thay đổi chế độ ở Ngạn Hoa đã gặp phải. Cho tới bây giờ vẫn chưa tìm được đối sách hoàn thiện. Mà đẩy ra xã hội cũng không phải là một phương thức hay.

Vưu Lợi Dân trầm giọng nói:

- Xí nghiệp tiêu hóa thì không được, nhưng lại không thể đẩy ra xã hội, thế thì phải làm như thế nào? Chính phủ phải chịu trách nhiệm cho đến khi xong?

Khâu Minh Sơn và Phạm Vệ Quốc đều lộ ra vẻ mặt chú ý.

Giống như Phạm Hồng Vũ nói, doanh nghiệp nhà nước Ngạn Hoa thay đổi chế độ cơ bản đã hoàn thành, có được hiệu quả và lợi ích kinh tế vô cùng tốt đẹp. Nan đề chân chính chính là an bài công nhân viên chức thất nghiệp.

Quả thật là khó giải quyết.

Không đợi Phạm Hồng Vũ trả lời, Đổng Toàn Khánh đã mở miệng:

- Trên nguyên tắc là như vậy. Chủ tịch tỉnh Vưu, đối với công nhân viên chức thất nghiệp, hẳn là nên do chính phủ chịu trách nhiệm cho đến khi xong.

Mọi người ánh mắt đều hướng về y.

Đổng Toàn Khánh bình tĩnh nói:

- Chủ tịch tỉnh Vưu, Bí thư Khâu, Chủ tịch địa khu Phạm, thất nghiệp là một vấn đề mang tính toàn cầu. Mặc kệ kinh tế phát triển đến cỡ nào, thất nghiệp là một vấn đề không thể tránh khỏi, cũng là vấn đề mà chính phủ cần phải giải quyết thích đáng. Cái này dính đến việc bảo vệ hệ thống xã hội có hoàn thiện hay không? Những công nhân thất nghiệp của quốc gia phương tây chí ít còn có ba phương diện để đảm bảo. Thứ nhất là đến từ xí nghiệp ban đầu mà mình làm việc. Công ty giảm biên chế, nhất định phải căn cứ vào thâm niên của nhân viên làm việc tại công ty, rồi đưa cho một số tiền bồi thường nhất định. Khoản bồi thường này, ít nhất có thể giúp cho công nhân thất nghiệp sinh sống trong ba tháng mà không thành vấn đề. Thứ hai là chính phủ trợ cấp thất nghiệp. Trong lúc công nhân thất nghiệp, có thể xin chính phủ trợ cấp, bảo đảm cuộc sống cơ bản. Thứ ba, chính là tham gia huấn luyện kiện toàn xã hộ. Cơ cấu huấn luyện này, số ít là do chính phủ xây dựng, đa phần là do quần chúng xây dựng. Sau khi tham gia huấn luyện, có thể giúp cho công nhân thất nghiệp mau chóng tìm được công việc mới, chấm dứt tình trạng thất nghiệp.

- Trước mắt, ở huyện Vân Hồ, ba phương diện đảm bảo này không thể thực hiện. Dưới tình huống không thể đảm bảo này, việc bồi thường cho những nhân viên thất nghiệp gần như là đổ cho xã hội, từ nay về sau buông tay bỏ qua. Cá nhân tôi cho rằng, đây là không có trách nhiệm. Một khi khoản tiền bồi thường được sử dụng hết, bọn họ lại chưa tìm được công việc mới, chính phủ lại không trợ cấp, việc sinh tồn lập tức trở thành vấn đề lớn. Nếu số lượng công nhân thất nghiệp không lớn, có lẽ sẽ không tạo thành ảnh hưởng xã hội quá lớn. Nhưng nếu số lượng quá lớn sẽ dẫn phát vấn đề xã hội nghiêm trọng, đối với danh dự của chính phủ cũng sẽ tạo thành ảnh hưởng rất lớn.

Quốc gia chúng ta luật lao động vẫn chưa ban bố. Công nhân thất nghiệp có nhận được tiền bồi thường hay không thì cũng không có quy định rõ ràng.

Vưu Lợi Dân cau mày hỏi:

- Giáo sư Đổng, đề nghị của cậu là muốn ở Vân Hồ hoàn thiện chế độ bảo đảm xã hội, thì mới có thể thi hành công tác thay đổi chế độ doanh nghiệp nhà nước?

Đổng Toàn Khánh trầm ngâm nói:

- Chủ tịch tỉnh Vưu, dựa theo thứ tự trước sau mà nói thì hẳn là như vậy. Tuy nhiên, căn cứ vào tình huống thực tế của Vân Hồ, muố hoàn thiện chế độ xã hội thì cũng không phải trong thời gian ngắn là có thể hoàn thành. Ít nhất cũng phải mất một hai năm. Xí nghiệp công hữu của Vân Hồ thua lỗ nghiêm trọng, không cần nói một hai năm, cho dù là mấy tháng thì cũng rất khó mà làm được. Cho nên, chúng tôi đã cùng với Chủ tịch huyện Phạm thảo luận, cho rằng có thể đồng thời cùng làm. Vừa tiến hành cải cách chế độ xí nghiệp, vừa hoàn thiện chế độ xã hội. Hơn nữa cũng không cầm tham lớn cầu toàn. Muốn hoàn thiện chế độ bảo vệ xã hội, trước tiên có thể thành lập một chế độ bảo vệ nhân viên thất nghiệp. Nếu giải quyết xong những công nhân viên chức thất nghiệp ở nhà, thì công tác cải cách xí nghiệp có thể yên tâm mà thi hành.

Vưu Lợi Dân chăm chú hỏi:

- Tài chính sẽ giải quyết như thế nào? Do ai quản lý?

Đổng Toàn Khánh lại nhìn Phạm Hồng Vũ. Phạm Hồng Vũ gật đầu nói:

- Chủ tịch tỉnh, chúng tôi suy tính như vầy. Tài chính thì xí nghiệp ra một phần, chính phủ gom góp một phần. Lúc cần thiết có thể vay ngân hàng. Việc quản lý tạm thời do phòng Lao động quản lý. Chỉ cần sau khi nhà nước thay đổi chế độ có được hiệu quả và lợi ích nhất định, tài chính đảm bảo đời sống tiêu chuẩn cho nhân viên thất nghiệp có thể được giải quyết thích đáng. Cho nên, thay đổi chế độ là điều phải làm. Không làm thì sẽ chết đói. Nếu sửa lại, có lẽ sẽ đụng phải rất nhiều vấn đề, nhưng tổng vẫn còn tốt hơn không làm gì cả.

Vưu Lợi Dân trầm ngâm một chút:

- Chuyện này nhất định phải thận trọng. Đem những tình huống có thể phát sinh ra mà suy xét cho cẩn thận, hoàn thiện một chút. Mọi người trước hết đem báo cáo khả thi trình lên cho tôi xem.

- Vâng, Chủ tịch tỉnh!

Phạm Hồng Vũ kính cẩn đáp.

Vưu Lợi Dân quả nhiên là cẩn thận. Đây là chuẩn bị ra mặt vì hắn mà ngăn đỡ mũi tên.

Dù sao đây không chỉ là vấn đề về lĩnh vực kinh tế, mà còn dính đến thể chế cơ bản, khá mẫn cảm. Phạm Hồng Vũ người nhỏ, lời nhẹ, chưa chắc nói đã có tác dụng.